ફ્રેન્ચ ક્રાંતિ પછી-
ફ્રેન્ચ ક્રાંતિએ ઔદ્યોગિક ક્રાંતિનો માર્ગ મોકળો કર્યો. ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ ચાર-પાંચ સદીઓ પછી, માનવજાત સંપૂર્ણ રાજ્ય, આર્થિક અને ધાર્મિક સત્તા પાસે પાછી આવી છે. મોદી, પુતિન, શી જિનપિંગ, ટ્રમ્પ અને બેન્જામિન નેતન્યાહુ વગેરે જેવા રાષ્ટ્રીય નેતાઓ રાજકીય શક્તિના સ્વભાવનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. ખાનગી મૂડીવાદની આર્થિક શક્તિ અદાણી-અંબાણી, વિવિધ રાષ્ટ્રોની અન્ય બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓના હાથમાં તેનું કેન્દ્રીકરણ દર્શાવે છે. અને રાજ્યની મૂડીવાદની આર્થિક શક્તિ ચીન અને રશિયાના મોટા બાસ્કેટમાં કેન્દ્રિત છે. છેલ્લી નહીં પરંતુ ઓછામાં ઓછી ટેમ્પોરલ ધાર્મિક શક્તિ મંદિર વહી બનેંગે વાલે સબ (मंदिर वह बनायेंगे सब लोग), રોમના વેટિકન પોપ અને મક્કા અને મદીનાના સાઉદી પ્રિન્સ, પૃથ્વી પરના આ બધા ભગવાનના એજન્ટોએ માનવ જીવનના તમામ ક્ષેત્રોને હાઇજેક કર્યા છે. રાજકીય રાજ્યકળા, રાજકીય અર્થતંત્ર, શિક્ષણ, આરોગ્ય, લશ્કરી માળખાકીય સુવિધાઓ, આ બધાને આ આધુનિક રાષ્ટ્રોના ઔદ્યોગિક-ટેક્નોલૉજી-મિલિટરી સુપર સ્ટ્રક્ચર્સને પોષવા માટે સતત અપગ્રેડ કરવામાં આવ્યા છે.
કિંગ લુઈસ, સામંતશાહી અને રોમન કેથોલિક ચર્ચની સત્તા સામે ફ્રેન્ચ ક્રાંતિ પહેલા તે દેશમાં સામાન્ય નાગરિકોની સ્થિતિને યાદ કરો.
મિત્રો! આપણા દેશને ખાસ કરીને અને સામાન્ય રીતે વિશ્વને ફરીથી સ્વતંત્રતા, સમાનતા અને બંધુત્વ જેવા માનવકેન્દ્રીય મૂલ્યો સાથે વિચારવાની જરૂર છે જે વોલ્ટેર અને રૂસો જેવા ફ્રેન્ચ ફિલોસોફર ક્રાંતિકારીઓ દ્વારા પ્રદાન કરવામાં આવી હતી તેને હવે આધુનિક જ્ઞાનથી સમૃદ્ધ કરવાની છે.
21મી સદીના આ તમામ સત્તા-ભૂખ્યા સરમુખત્યારોને ઉથલાવી નાખવું જરાય સરળ નથી, જેમણે નાગરિકોના જીવનને હાંફળાજનક (Breathless) બનાવી દીધું છે. કારણ કે આધુનિક રાજ્ય ઉપકરણો સંપન્ન ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્ર રાજ્યો કરતાં અનેકગણા વધુ શક્તિશાળી છે.
પરંતુ વિશ્વના રાષ્ટ્રોના ગર્ભમાં ઈન્ટરનેટ, કોમ્પ્યુટર, મોબાઈલ અને કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાની મદદથી માનવ-કેન્દ્રિત નવું સશક્તિકરણ આકાર લઈ રહ્યું છે. તેની 1776 ની અમેરિકન ક્રાંતિ અને 1789-1799 ની ફ્રેન્ચ ક્રાંતિ સમયે લોકોના ક્રાંતિકારી માનસિક તબક્કાઓ સાથે સરખામણી કરી શકાય છે.
ક્રાંતિનો માર્ગ ક્યારેય સપાટ નથી હોતો. તેના માર્ગમાં હંમેશા રસ્તામાં બમ્પ હોય છે જે પ્રક્રિયામાં તેની દિશા બદલી નાખે છે. શું તમે અને હું આશાવાદી કે નિરાશાવાદી હોઈશું? માનવતાવાદી ક્રાંતિ કાલાતીત છે.
ફ્રાંસની ક્રાંતિના સમયના ત્રણ અગત્યના ચિત્રો.( ટેનીસ કોર્ટમાં સભા,(૨) બેસીલના કિલ્લાનો પ્રજા દ્રારા દ્વંસ(૩)ક્રાંતિ પછીની નવી સંસદ પણ દિલ્હીના સંસદના મકાનમાં મોજુદ 'સેંગાલ' રાજાશાહી અને ધર્મના પ્રતિકની ગેરહાજરી છે.
