Symposium on "Fascism and Future of Democracy in India"
બાબાસાહેબ આંબેડકરે પોતાની છેલ્લી સાવચેતી બંધારણીય સભાના આખરી દિવસે આપી હતી. સ્વંતત્રતા નામનું પુસ્તક લખનાર જ્હોન સ્ટુઅર્ટ મિલ (અંગ્રેજ બંધારણીયવિદ્દ )ના આ વાક્યનો ઉલ્લેખ કરીને લખ્યું છે કે " મહાન માણસના ચરણોમાં તમારી સ્વત્રતાઓને ક્યારેય ન્યોચ્છાવર કરી દેશો નહીં. તમારા નેતામાં એવો આંધળો વિશ્વાસ મૂકીને અબાધિત રાજકીય સત્તાનું નિરૂપણ ન કરી દેતા કે જેનો ઉપયોગ કરીને તમામ લોકશાહી સંસ્થાઓનું ગળું દબાવી દઈ ને રૂઘી નાખવાની સત્તા સદર નેતાને મળી જાય.!.
વિશ્વના બીજા કોઈપણ દેશની સરખામણીમાં આપણા દેશમાં નેતાની ભક્તિ કે વ્યક્તિ પૂજાનો મોટાપાયે અતિરેક જોવા મળશે. વ્યક્તિગત ધોરણે ધર્મમાં ભક્તિને મોક્ષ મેળવવાના એક માર્ગ કે સાધન તરીકે ગણવામાં આવે છે. પરંતુ લોકશાહી રાજ્યવ્યવસ્થામાં તેના કોઈપણ નેતાની ભક્તિ કે વ્યક્તિપૂજા આખરે દેશ અને તેના આવા નેતાની પણ અવનતીને નોતરે છે.અંતે તે નેતાને જે તે દેશનો અબાધિત સત્તા ભોગવતો સરમુખ્તયાર બનાવીં છે.
(But in politics, Bhakti or hero worship is a sure road to degradation and to eventual dictatorship.B.R.Ambedkar during his last speech in the Constituent Assembly)
"મહામાનવન ભક્તિ" Cult of Superman.(M.N.Roy on the 'Cult of Superman' in his book on Fascism).
હૈ! ભારતવાસીઓ! કદાપિ કોઈને મહામાનવ બનાવશો નહીં. મહામાનવ બનનારો હમેશાં ધર્મ આધારિત જીવનપદ્ધતિનો ટેકો લઈને બેલાગમ અબાધિત સત્તાની માન્યતાનો ઉપયોગ તેની પ્રજાને ધર્મનો દારૂ પીવડાવીને કરે છે. મહામાનવની ભક્તિ અન્યોની સાથે (ખાસકરીને તમામ લઘુમતીઓ સાથે) જંગલી પશુમય વ્યવહાર,હિંસા,દમન,કાયદાવિહીન શાસનની વંશવૃધ્ધિ કરે છે. ટૂંકમાં આ તમામ લક્ષણો ફાસીવાદી રાજ્ય વ્યવસ્થાના છે.જેને મહામાનવની ભક્તિથી ટેકો મળે છે.
" અમારી કબર કે સમાધિ પર ભલે કોતરાવવામાં આવે કે રાજ્યકર્તા તરીકે પાષાણ હ્ર્દયના,નિષ્ઠુર અને હિંસક હતા પણ અમે રાજ્યકર્તા તરીકે સારા જર્મન રાષ્ટ્રવાદી હતા." હિટલર.
હિટલરના સાથીદાર ગોબેલ્સનું પ્રચલિત વાક્ય છે."રાજ્યકર્તાએ શાસન ચલાવવા પોતાના જ ઘડેલા કાયદાનો ભંગ કરવાની હિંમત હોવી જોઈએ."
"આવા મહાન કામ કરવા ઈશ્વરે તેમને ફક્ત નિમિત્ત માત્ર બનાવ્યા છે."
" Let it be written on our epitaph: We have been hard, we have been ruthless, but we have been good Germans National."(Hitler). The cult of superman enabled another hero of Hitlerism to cry cynically: "The state must have the courage to break its own laws' (Goebbels).
--
બાબાસાહેબ આંબેડકરે પોતાની છેલ્લી સાવચેતી બંધારણીય સભાના આખરી દિવસે આપી હતી. સ્વંતત્રતા નામનું પુસ્તક લખનાર જ્હોન સ્ટુઅર્ટ મિલ (અંગ્રેજ બંધારણીયવિદ્દ )ના આ વાક્યનો ઉલ્લેખ કરીને લખ્યું છે કે " મહાન માણસના ચરણોમાં તમારી સ્વત્રતાઓને ક્યારેય ન્યોચ્છાવર કરી દેશો નહીં. તમારા નેતામાં એવો આંધળો વિશ્વાસ મૂકીને અબાધિત રાજકીય સત્તાનું નિરૂપણ ન કરી દેતા કે જેનો ઉપયોગ કરીને તમામ લોકશાહી સંસ્થાઓનું ગળું દબાવી દઈ ને રૂઘી નાખવાની સત્તા સદર નેતાને મળી જાય.!.
વિશ્વના બીજા કોઈપણ દેશની સરખામણીમાં આપણા દેશમાં નેતાની ભક્તિ કે વ્યક્તિ પૂજાનો મોટાપાયે અતિરેક જોવા મળશે. વ્યક્તિગત ધોરણે ધર્મમાં ભક્તિને મોક્ષ મેળવવાના એક માર્ગ કે સાધન તરીકે ગણવામાં આવે છે. પરંતુ લોકશાહી રાજ્યવ્યવસ્થામાં તેના કોઈપણ નેતાની ભક્તિ કે વ્યક્તિપૂજા આખરે દેશ અને તેના આવા નેતાની પણ અવનતીને નોતરે છે.અંતે તે નેતાને જે તે દેશનો અબાધિત સત્તા ભોગવતો સરમુખ્તયાર બનાવીં છે.
(But in politics, Bhakti or hero worship is a sure road to degradation and to eventual dictatorship.B.R.Ambedkar during his last speech in the Constituent Assembly)
"મહામાનવન ભક્તિ" Cult of Superman.(M.N.Roy on the 'Cult of Superman' in his book on Fascism).
હૈ! ભારતવાસીઓ! કદાપિ કોઈને મહામાનવ બનાવશો નહીં. મહામાનવ બનનારો હમેશાં ધર્મ આધારિત જીવનપદ્ધતિનો ટેકો લઈને બેલાગમ અબાધિત સત્તાની માન્યતાનો ઉપયોગ તેની પ્રજાને ધર્મનો દારૂ પીવડાવીને કરે છે. મહામાનવની ભક્તિ અન્યોની સાથે (ખાસકરીને તમામ લઘુમતીઓ સાથે) જંગલી પશુમય વ્યવહાર,હિંસા,દમન,કાયદાવિહીન શાસનની વંશવૃધ્ધિ કરે છે. ટૂંકમાં આ તમામ લક્ષણો ફાસીવાદી રાજ્ય વ્યવસ્થાના છે.જેને મહામાનવની ભક્તિથી ટેકો મળે છે.
" અમારી કબર કે સમાધિ પર ભલે કોતરાવવામાં આવે કે રાજ્યકર્તા તરીકે પાષાણ હ્ર્દયના,નિષ્ઠુર અને હિંસક હતા પણ અમે રાજ્યકર્તા તરીકે સારા જર્મન રાષ્ટ્રવાદી હતા." હિટલર.
હિટલરના સાથીદાર ગોબેલ્સનું પ્રચલિત વાક્ય છે."રાજ્યકર્તાએ શાસન ચલાવવા પોતાના જ ઘડેલા કાયદાનો ભંગ કરવાની હિંમત હોવી જોઈએ."
"આવા મહાન કામ કરવા ઈશ્વરે તેમને ફક્ત નિમિત્ત માત્ર બનાવ્યા છે."
" Let it be written on our epitaph: We have been hard, we have been ruthless, but we have been good Germans National."(Hitler). The cult of superman enabled another hero of Hitlerism to cry cynically: "The state must have the courage to break its own laws' (Goebbels).
